Niezapomniana noc listopadowa

W 115. rocznicę śmierci pisarza „Noc listopadowa” wystawiona została w historycznych ogrodach Łazienek w formie plenerowego spektaklu. Sztuka, wyreżyserowana przez Leszka Zdunia, jest wyrazem hołdu dla wybitnego artysty, którego działalność miała ogromne znaczenie dla polskiej kultury, a którego całe życie upłynęło pod zaborami.

Stanisław Wyspiański, chociaż był głównie malarzem, to w świadomości Polaków zasłynął jako reformator dramatu i twórca w duchu Wielkiej Reformy Teatru. W jego dorobku artystycznym znajduje się cykl utworów poświęconych powstaniu listopadowemu. Należy do niego również „Noc listopadowa”, opisująca wydarzenia z 29 na 30 listopada 1830 r.

MAGICZNE MIEJSCE

Utwór ten Wyspiański napisał, zainspirowany krótką i jedyną w swoim życiu wizytą w Łazienkach Królewskich. Postanowił „ożywić” wszystkie antyczne rzeźby, które się w tym miejscu znajdują. Dzięki wprowadzeniu do rzeczywistości równoległego wątku antyczno-mitycznego, wydarzenia historyczne powstania, konkretne i ściśle umiejscowione w czasie, uzyskują w sztuce wymiar ponadczasowy. W Łazienkach mieściła się Szkoła Podchorążych, w której kształcili się młodzi wojskowi odpowiedzialni za zainicjowanie niepodległościowego zrywu z 1830 r., opisanego przez Wyspiańskiego. Wystawienie dramatu w ogrodach Łazienek Królewskich, gdzie ma miejsce większość scen dramatu, przyczyniło się do pełniejszej jego realizacji i pozwoliło publiczności bardziej zanurzyć się w sztukę.

Widzowie, podążając za postacią boga wiatru Eola, przemieszczali się po ogrodach, by obserwować rozwój akcji. Wędrówka rozpoczęła się przy bramie od ulicy Myśliwieckiej, prowadziła przez główne aleje do Podchorążówki, Amfiteatru i pałacu Na Wyspie oraz pomnika Jana III Sobieskiego. Finałowa scena odegrana została na deskach Amfiteatru.

GRA Z WIDZEM

Dla sztuki tej niezwykle istotny jest krajobraz i jesienna aura. Fakt, że spektakl został odegrany po zmroku, sprawił, że widzowie byli w stanie o wiele pełniej odczuć niepokój towarzyszący wydarzeniom tamtej nocy, który Wyspiański chciał oddać w swoim utworze. Otoczenie szumiących, nagich już o tej porze roku drzew, wszechogarniająca ciemność i faktycznie odczuwalny chłód oddały nastrój prawdziwej listopadowej nocy. Jednocześnie pozwoliły lepiej zrozumieć emocje towarzyszące bohaterom.

Wieczorne ciemności stały się punktem odniesienia dla świetnej gry świateł. Pozwoliła ona na ukazanie wśród mroku najważniejszych miejsc, a dzięki odpowiednim barwom i ich natężeniu przyczyniła się do stworzenia efektu grozy całej scenerii. Przedstawienie uświetniły także wyjątkowe elementy scenografii, za którą odpowiadał Marek Chowaniec, takie jak łódź Charona sunąca po stawie, pochodnie oraz chór bogiń Nike. Jednakże wszystkie te elementy nie oddałyby tak znakomicie dramaturgii utworu, gdyby nie wspaniale dopasowana do sztuki muzyka Rafała Odrobiny.

ZANURZENI W DRAMACIE

Na uwagę zasługuje spotęgowane wrażenie wnikania w świat przedstawiony w dramacie. Dzięki odpowiedniemu usytuowaniu na planie przy odrobinie szczęścia można było podejść do aktorów na odległość kilku metrów. Jednym z dobrze przemyślanych miejsc akcji był pałac Na Wyspie, który sprzyjał obserwacji fenomenalnej gry aktorskiej – reżyser zadbał o każdy detal. Wśród wykonawców znaleźli się znakomici aktorzy scen polskich: Jacek Bończyk, Dorota Bzdyla, Michał Chorosiński, Jarosław Gajewski, Piotr Grabowski, Mateusz Grydlik, Arkadiusz Janiczek, Agata Klimczak-Kołakowska, Michał Konarski, Dariusz Kowalski, Filip Kowalczyk, Jacek Król, Szymon Kuśmider, Marcin Kwaśny, Maciej Maciejewski, Marcin Przybylski, Lidia Sadowa, Agnieszka Sitek, Anna Ułas, Przemysław Wyszyński oraz Sylwia Zmitrowicz. Za kostiumy odpowiadały Aleksandra Reda i Agata Stanula, za choreografię zaś – Angelika Skowronek. Organizatorami wydarzenia były Muzeum Łazienki Królewskie oraz Teatr Klasyki Polskiej.