W okresie rządów komunistycznych Kościół w Polsce pomagał znacznie bardziej doświadczanemu Kościołowi w Czechosłowacji na różne sposoby, a jedną z najważniejszych form pomocy były tajne święcenia kleryków z tego kraju.
Szacuje się, że w latach 1958–1989 było ich co najmniej 53, a dotyczyły głównie zakonników.
O trzech z nich, z zakonu werbistów, pisze Mirosław Szumiło w książce „Tajni księża”, wydanej przez IPN. Sprawa dotyczyła Štefana Horvátha, Jozefa Šaby’ego i Róberta Borika, którzy niedługo po wstąpieniu do działającego w ukryciu zakonu werbistów uciekli do Polski z zamiarem ukończenia studiów i przyjęcia święceń kapłańskich. W jaki sposób znaleźli się w naszym kraju? Ile razy byli przerzucani z miejsca na miejsce? Jak tropiła ich polska i czeska bezpieka – to materiał nie tylko na książkę, ale nawet na sensacyjny film. Po wielu perypetiach, także sądowych, zarówno ich, jak i polskich werbistów, którzy umożliwili im zrealizowanie planów, i po wyświęceniu młodych Słowaków przez bp. Lucjana Bernackiego w Gnieźnie, ostatecznie powrócili do swojej ojczyzny, gdzie niektórzy, choć po latach, jednak mogli pracować jako kapłani. Dziś już wszyscy nie żyją.
„Tajni księża. Historia nielegalnego pobytu
słowackich werbistów w Polsce w latach 1957-1974”
Mirosław Szumiło
Instytut Pamięci Narodowej
Warszawa 2022, 296 s.
Co? Gdzie? Kiedy?
