Nie mogę w tej rubryce nie odnotować ukazania się bardzo ważnego (nie tylko dla językoznawców) dzieła, jakim jest Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego autorstwa Piotra Müldnera-Nieckowskiego i Łukasza Müldnera-Nieckowskiego.
foy Susan Q Yin/Unsplash
Ta bardzo obszerna publikacja (prawie 1200 stron!) nosi znamienny podtytuł Pomoc dla piszących, jest więc skierowana nie tylko do specjalistów czy nauczycieli i uczniów, lecz także do wszystkich tych, którzy w jakiś sposób zajmują się słowem (dodałbym, że także mówionym). Zanim jednak przybliżę sam słownik, chciałbym kilka słów poświęcić jego autorom, jest to bowiem duet dość niezwykły.
Piotr Müldner-Nieckowski to lekarz, językoznawca, wydawca, poeta i pisarz. Kiedy był praktykującym lekarzem internistą, uzyskał stopień doktora nauk medycznych i przez pewien czas był pracownikiem Akademii Medycznej w Warszawie (Zakład Historii Medycyny i Farmacji) oraz redaktorem naczelnym Państwowego Zakładu Wydawnictw Lekarskich. W roku 1987 założył Agencję Usług Literacko-Artystycznych (AULA), którą następnie przekształcił w wydawnictwo Aula. Od roku 2000 pracował na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, gdzie założył i prowadził Zakład Edytorstwa i Krytyki Tekstu oraz Podyplomowe Studium Edytorstwa Współczesnego. Stopień doktora habilitowanego uzyskał w zakresie językoznawstwa za prace dotyczące frazeologii. Jest to także znany literat: poeta, prozaik, dramatopisarz, autor licznych słuchowisk radiowych.
Łukasz Müldner-Nieckowski (prywatnie – syn Piotra) to doktor nauk medycznych, lekarz psychiatra, seksuolog, psychoterapeuta i psychoanalityk. Prowadzi wykłady i warsztaty m.in. z zakresu psychoanalizy, dialogu terapeutycznego, terapii grupowej i leczenia zaburzeń seksualnych. Jest prezesem Polskiego Towarzystwa Psychoanalizy Jungowskiej oraz przewodniczącym Zarządu Sekcji Naukowej Psychoterapii Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Jednocześnie interesuje się także frazeologią oraz informatycznymi aspektami tworzenia słowników i baz danych.
Jak Państwo widzą, autorzy prezentowanego słownika od lat teoretycznie i praktycznie zajmują się frazeologią. Wcześniej opracowali Nowy szkolny słownik frazeologiczny (2004, 2005), prowadzą też internetowy portal Frazeologia.pl, w ramach którego funkcjonuje m.in. stale aktualizowana Baza danych frazeologii polskiej.
Wydany w tym roku Wielki słownik frazeologiczny języka polskiego jest, formalnie rzecz biorąc, drugim wydaniem dzieła z roku 2003, którego autorem był Piotr Müldner-Nieckowski. Jednakże w obecnej edycji wprowadzono niemało rozmaitych zmian, a przede wszystkim dodano dużą liczbę nowych jednostek. Jak piszą autorzy we wstępie: „Słownik obecnie rejestruje frazeologię obserwowaną w latach 1975-2022, z naciskiem na obie dekady XXI wieku”. Znajdziemy tu zatem wiele konstrukcji, które nie są notowane w żadnym innym źródle. Koncepcja słownika jest przy tym pochodną oryginalnej teorii związku frazeologicznego, którą Piotr Müldner-Nieckowski wyłożył w monografii pod znaczącym tytułem Frazeologia poszerzona (2007). Wynikiem tego ujęcia jest to, że jak pisze prof. Jerzy Bralczyk, publikacja „łączy w sobie cechy klasycznego słownika frazeologicznego, gromadzącego i przekazującego zbiór językowych półproduktów, gotowych do użycia połączeń wyrazowych – oraz cechy słownika łączliwości frazeologicznej”.
Co? Gdzie? Kiedy?
