Prawidłowo rozwijający się czterolatek średnio waży ok. 17 kg i mierzy ok. 105 cm, co stanowi 50. centyl – środkowy w siatkach rozwoju. Może mieć jednak ciężar od 15 kg aż do 24 kg i wysokość od 97 cm do 110 cm. Zakres parametrów prawidłowych jest jak widać szeroki, a współcześnie dzieci są wyższe niż jeszcze 10 lat temu. Podana rozpiętość mieści się między najniższym 3. centylem a najwyższym – 97. centylem i jest to w normie pod warunkiem, że proporcje masy ciała do wysokości są odpowiednie, czyli przebiegają w tym samym przedziale centylowym. Oczywiście oceniamy inaczej dziewczynki i chłopców i pilniej obserwujemy dzieci z pogranicza normy, czyli na 3.-10. centyl lub 97. centyl Jest ich niewiele, bo stanowią ok. 3 proc. ogółu.
Co potrafi czterolatek? Przy posiłkach korzysta z widelca do nabierania warzyw i noża do smarowania pieczywa. Sam się ubiera i rozbiera. Samodzielnie korzysta z toalety, umie umyć sobie zęby. Przy rysowaniu postaci domalowuje ręce, nogi i głowę. Odwzorowuje kwadrat. Umie skakać na jednej nodze oraz wchodzić na drabinki, jeździ na rowerku na 3 kołach, układa puzzle do 10 kawałków. Rozwój intelektualny sprawia, że dziecko czteroletnie zna ok. 1500 słów, mówi wyraźnie, pamięta imiona, liczy do czterech, wie, gdzie jest: przód, tył, na górze i pod spodem. Może pisać pierwsze litery, czasem swoje imię. Powoli rozumie upływ czasu, wie, że po obudzeniu będzie śniadanie, a kolację zje dopiero przed snem. Stawia wiele pytań, także o znaczenie nieznanych słów, słucha długich opowieści. Rozumie różnicę między „mały” i „duży”. Zna do 8 kolorów, śpiewa piosenki, recytuje wierszyki. Jest bardziej skoncentrowany – zajmuje się jedną zabawą 10-15 min, najchętniej tematyczną – typu gotowanie, łowienie ryb, i bardzo często jest uparty.
Na bilansie zwracamy uwagę na nadwagę, niedobory masy ciała, na prawidłową relację z badającym, wyrazistą mowę, koordynację ruchów choćby przy samodzielnym rozbieraniu, ostrość widzenia, koncentrację i postawę ciała. Dość często występują wady wymowy i postawy, które wymagają dodatkowych ćwiczeń w przedszkolu i w domu. Zauważone dysproporcje masy i ciała są wskazaniem do wykluczenia choroby przewlekłej, złej diety, nietolerancji pokarmowej, alergii, anemii, chorób tarczycy.
Zachęcam rodziców, aby nie wyręczali dziecka z samodzielnego ubierania i rozbierania. Jest to z lekarskiego punktu widzenia znakomite ćwiczenie koordynacji ruchów oraz przekonanie samego dziecka, że potrafi to zrobić. Dzieci potrzebują doświadczyć, że dadzą sobie radę zarówno przy skakaniu i bieganiu, jak i nakryciu do stołu, rozkładaniu sztućców. Dziecko w tym wieku jest pomysłowe i często się buntuje, dlatego może za zgodą mamy bawić się dalej od niej, ale zawsze w zasięgu wzroku.
 | Grażyna Rybak - specjalista chorób dzieci |
Co? Gdzie? Kiedy?
