Podstawą leczenia insulinooporności jest zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej przez stosowanie odpowiedniej diety.
fot. Towfiqu barbhuiya/Unsplash
Przed tygodniem pisałam o dwóch typach cukrzycy. Istotą cukrzycy typu 1 jest zniszczenie komórek B trzustki, wytwarzających insulinę. Tacy pacjenci muszą być leczeni insuliną. Osoby zainteresowane nowymi metodami leczenia insuliną odsyłam do majowych numerów tygodnika.
W cukrzycy typu 2, która stanowi 80 proc. przypadków cukrzycy, dochodzi do zmniejszenia wydzielania insuliny lub zmniejszenia wrażliwości tkanek na insulinę. Mówi się wówczas o insulinooporności (IR). Najpierw pojawia się stan przedcukrzycowy, potem cukrzyca typu 2. Przyczyną nsulinooporności najczęściej jest otyłość brzuszna. Towarzyszy jej zwykle nadciśnienie tętnicze, podwyższony poziom cholesterolu i trójglicerydów.
Podstawą leczenia insulinooporności jest zmniejszenie ilości tkanki tłuszczowej przez stosowanie odpowiedniej diety. Istotną rolę w patogenezie cukrzycy typu 2 odgrywają uwarunkowanie genetyczne i właśnie otyłość, szczególnie brzuszna. Nadmiar tkanki tłuszczowej ma wpływ diabetogenny. Powoduje ona zmniejszenie glikolizy (czyli metabolizowania glukozy), a także nasilenie glukoneogenezy, czyli wytwarzania glukozy w innych tkankach, szczególnie w komórkach wątroby. Prowadzi to do zwiększonego wydzielania insuliny przez komórki B i stopniowego wyczerpania jej rezerw.
W leczeniu cukrzycy typu 2 istnieje wiele możliwości terapeutycznych, stosowane są leki o różnych mechanizmach działania. Niektóre z nich stymulują trzustkę do większego wydzielania insuliny, inne hamują powstawanie glukozy w komórkach wątrobowych i zwiększają wrażliwość tkanek na działanie insuliny oraz ułatwiają spadek ciężaru ciała. Inne leki opóźniają trawienie węglowodanów w jelitach, glukoza jest wówczas gorzej wchłaniana. Obecnie pojawiły się nowe grupy leków. Należą do nich leki inkretynowe, wpływające na wydzielanie hormonu, który zaczyna być wydzielany kilka minut po spożyciu posiłku i powoduje zwiększenie wydzielania insuliny. Inna grupa leków inkretynowych to gliptyny. Powodują one, że naturalne inkretyny wolniej się rozkładają, hamują opróżnianie żołądka, przez co zmniejszają apetyt.
Kolejna grupa nowych leków to flozyny, które hamują odzyskiwanie glukozy z moczu. U osób przyjmujących te leki obecność cukru w moczu jest normą. Leki te można łączyć. Wydaje się jasne, że posługiwanie się lekami o tak różnych mechanizmach działania wymaga wiedzy i doświadczenia.
Wszystkie osoby chore na cukrzycę powinny stosować odpowiednią dietę. Pomocne może być tu poznanie indeksu glikemicznego (IG) pokarmów. Jest to uszeregowanie produktów spożywczych na podstawie ich wpływu na wzrost glukozy we krwi. To nie są kalorie! Osoby z cukrzycą powinny wybierać produkty o niskim IG (IG<55). Przyjęto, że IG glukozy wynosi 100. W internecie łatwo znaleźć tabele ilustrujące IG dla poszczególnych produktów. Zaskoczeniem może być na przykład wysoki IG arbuza czy bobu, a niski większości orzechów, czy niski IG surowej marchwi, a wysoki (IG>70) gotowanej.
Co? Gdzie? Kiedy?
