Przed tygodniem pisałam o mikro- i makroelementach. Istnieją jeszcze ultraelementy – pierwiastki występujące w ilościach śladowych.
fot. pexels.com
Należą do nich selen, molibden, kobalt, chrom i nikiel.
W sezonie na infekcje, szczególnie wirusowe, warto przyjrzeć się substancjom, których niedobór może znacznie osłabić naszą odporność. Należą do nich witamina D3, o której pisałam już wcześniej (12 i 19 września 2021 r.), ale także cynk i selen.
Selen czasem zaliczany jest do mikroelementów. Mimo że znajduje się w organizmie w mikroskopijnych ilościach, odgrywa ważną rolę. Wchodzi w skład aminokwasów będących częścią składową niektórych enzymów, pomaga usuwać wolne rodniki, poprawia odporność organizmu, ma działanie przeciwnowotworowe, poprawia wydolność krążenia, zmniejsza dolegliwości bólowe.
Zainteresowanie selenem jest ostatnio bardzo duże, a w aptekach jest wiele suplementów. Trzeba jednak pamiętać, że zapotrzebowanie na selen jest niewielkie; prawidłowa dieta powinna dostarczyć wystarczającą jego ilość. Selen zawarty jest przede wszystkim w orzechach (szczególnie brazylijskich i nerkowcach), niektórych rybach (łosoś, tuńczyk), jajkach, grzybach, mięsie i produktach zbożowych. Niedoboru selenu można spodziewać się u osób z ciężkimi schorzeniami przewodu pokarmowego. Objawy niedoboru są niecharakterystyczne, takie jak osłabienie odporności, zapalenie tarczycy, uszkodzenie wątroby, zmiany skórne. Dlatego jeśli podejrzewamy, że mamy go za mało, najlepiej oznaczyć stężenie selenu we krwi.
Przestrzegam przed nadmiernym uzupełnianiem selenu. Może pojawić się biegunka, wypadanie włosów, łysienie, ale to nie wszystko. Nadmierna ilość selenu może przyczynić się do uszkodzenia wątroby, niedokrwistości, cukrzycy, niewydolności krążenia. Ciekawe, że przy nadmiarze, podobnie jak przy niedoborze selenu, obserwuje się większą podatność na nowotwory.
Bezpieczniejszym pierwiastkiem jest cynk. Wchodzi w skład ponad 400 enzymów, reguluje syntezę białek, wpływa na przemianę węglowodanów. Jak szerokie ma działanie, widać po objawach niedoboru cynku w organizmie. Obserwuje się wówczas znaczne zmniejszenie odporności, zmiany skórne (trądzik, przebarwienia, sucha skóra, zajady), gorsze gojenie się ran, wypadanie i łamliwość włosów, zmiany na paznokciach (białe plamki), gorsze odczuwanie smaku i węchu, zmniejszenie apetytu, biegunki, zaburzenia widzenia. Także zmiany nastroju, depresja czy lęk mogą być objawem niedoboru cynku. Najbardziej narażone na niedobór cynku są osoby ze skłonnością do biegunek, cukrzycą, alkoholicy oraz osoby z chorobami wątroby. Uzupełnianie cynku proponuję także zacząć od diety. Należy spożywać owoce morza (kraby, homary, ostrygi), czerwone mięso i drób. Nieco mniej cynku znajduje się w owocach strączkowych, pestkach dyni, pełnoziarnistym pieczywie.
Jeśli podejrzewamy niedobór cynku, także najlepiej zbadać jego poziom w surowicy krwi. Jeśli niedobór jest duży, można sięgnąć po suplementy. Trzeba jednak pamiętać, aby nie łączyć cynku z wapniem, fosforem i żelazem; lepiej zachować kilkugodzinny odstęp. Nadmiar cynku jest szkodliwy, typowe objawy to gorączka, senność, zmęczenie, metaliczny smak w ustach.
Co? Gdzie? Kiedy?
