Ocaleni od zagłady

Amerykanie przywieźli do obozu mieszkańców pobliskiego miasteczka Dachau, aby pokazać im niemieckie zbrodnie. Kobiety zapędzono na bocznicę kolejową do mycia wagonów po zamordowanych z transportów z Buchenwaldu i Kaufering. Wszyscy mieszkańcy Dachau mieli zobaczyć obóz, trupy i pogrzeby.

ABY OKAZAŁA SIĘ BOŻA POTĘGA

W dniu wyzwolenia, w kazaniu wygłoszonym podczas Mszy św. w kaplicy obozowej, ks. Alfons Mazulewski powiedział: „Będziemy mówili o naszych cierpieniach nastawieni nie na to, aby inni nasze cierpienie podziwiali i nas chwalili, abyśmy siali większą nienawiść do prześladowców, lecz aby okazała się potęga i opieka Boża nad nami”.

Ze względu na szalejącą wśród wyzwolonych więźniów epidemię tyfusu Amerykanie zarządzili przymusową miesięczną kwarantannę i obóz został zamknięty. Wieczorem w dniu wyzwolenia księża polscy w kaplicy bloku 26, do którego zostali przeniesieni w marcu 1945 r., odprawili nabożeństwo. Polscy kapłani, mający wielkie nabożeństwo do św. Józefa Kaliskiego, jeszcze przed wyzwoleniem, 22 kwietnia 1945 r., złożyli ślubowanie, że jeśli doczekają wyzwolenia, będą pielgrzymowali do jego sanktuarium w Kaliszu. Po wojnie, zgodnie ze złożonym ślubowaniem, spotykali się każdego roku 29 kwietnia w Kaliszu. 3 maja 1945 r. odbyły się przygotowane przez Polaków uroczystości dziękczynne. Na placu apelowym ustawiono wielki krzyż. Otoczono go siedmioma masztami z flagami narodowymi. Na ołtarzu ustawiono namalowany przez ks. Władysława Sarnika (nr obozowy 22327) obraz Matki Bożej Królowej Polski. Wieczorem 4 maja na placu odprawiono Mszę żałobną za więźniów zmarłych w obozie.

Ciała 7500 zmarłych, których nie zdążono spalić w krematorium, pochowano na cmentarzu Leitenberg, a kolejnych 5000 na cmentarzu Waldfriedhof. W Monachium na starym cmentarzu Perlacher Forst, w „Gaju Pamięci”, pod 40 kamiennymi płytami spoczywa 4092 zamordowanych i spalonych w krematorium kościoła Ostfriedhof Marti Platz. Większość to Polacy, wśród nich przeszło 200 polskich księży. Przygotowaną przez ks. Jana Wosia po wyzwoleniu obozu listę żyjących i zmarłych księży Polaków ks. Franciszek Cegiełka przekazał kapelanowi francuskiemu, przedstawicielowi Watykanu, dla Francuzów, w celu dostarczenia jej przebywającemu we Francji kard. Augustowi Hlondowi.

Natychmiast po wyzwoleniu swoją działalność rozpoczął utworzony przez więźniów Międzynarodowy Komitet Więźniów. Polacy utworzyli Komitet Polski Narodowy. Najważniejszym zadaniem komitetów było przygotowanie transportów do rodzinnych krajów. Wkrótce po wyzwoleniu Dachau, 12 maja 1945 r., na terenie byłego obozu Dachau powstały trzy polskie organizacje harcerskie. Więźniowie cywilni utworzyli Krąg Instruktorów Harcerzy, którego komendantem został harcmistrz Bogdan Karnabal. Księża kapelani utworzyli Krąg Starszoharcerski X.X. (Księży Kapelanów), którego komendantem został ks. Roman Zientarski (numer obozowy 21925). Powstał też Krąg Starszoharcerski dla cywilów, którego komendantem został więzień Dachau druh Aleksander Wojno, który był jednocześnie przedstawicielem do spraw harcerskich w stosunku do Komitetu Polskiego w Dachau.

W 1972 r. na zewnętrznej stronie Kaplicy Śmiertelnego Lęku Pana Jezusa, znajdującej się na terenie byłego niemieckiego obozu koncentracyjnego Dachau, polscy kapłani, byli więźniowie, umieścili tablicę pamiątkową. Napis w języku polskim brzmi: „Tu w Dachau co trzeci zamordowany był Polakiem. Co drugi z więzionych tu księży polskich złożył ofiarę życia. Ich Świętą Pamięć czczą księża Polscy – współwięźniowie”. W 1970 r. utworzyli Komitet Księży b. Więźniów Niemieckiego Obozu Koncentracyjnego w Dachau i wydawali „Biuletyn Informacyjny dla Księży b. Więźniów Obozu Koncentracyjnego w Dachau”. W 2002 r. Konferencja Episkopatu Polski ustanowiła 29 kwietnia Dniem Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego, jako kontynuację idei corocznego dziękczynienia księży więźniów Dachau.