W dziewięciu krajach UE udział w szkolnych lekcjach religii organizowanych przez szkoły publiczne jest obowiązkowy. Są to: Austria, Cypr, Dania, Finlandia, Grecja, Malta, Niemcy (w zależności od landu), Szwecja i Wielka Brytania.
Z kolei w piętnastu państwach UE udział w szkolnych lekcjach religii jest dobrowolny, zależy od woli rodziców bądź samych uczniów w wyższych klasach. Są to: Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Estonia, Hiszpania, Irlandia, Litwa, Łotwa, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Węgry i Włochy.
W Luksemburgu z kolei zapowiedziano w styczniu zastąpienie obowiązującego tradycyjnego nauczania religii w szkołach nowym przedmiotem o charakterze świeckim: „Wychowanie do wartości”.
We wszystkich krajach, w których nauczanie religii obecne jest w państwowym systemie oświaty (zarówno w formie obowiązkowej, jak i dobrowolnej), jest ono finansowane ze środków publicznych. Jest to traktowane jako normalna, nie wywołująca sprzeciwów zasada państwa demokratycznego, gdzie rodzice odpowiadają za kierunek kształcenia swoich dzieci. Jeśli życzą sobie obecności religii w szkole, to obowiązkiem państwa jest zorganizowanie tych zajęć i wyasygnowanie na to niezbędnych środków. Ponadto we wszystkich tych krajach za przygotowanie programów nauczania religii odpowiadają Kościoły i związki wyznaniowe, a strona państwowa je akceptuje.
Odmienny model istnieje w państwach europejskich, które mają konstytucyjnie zagwarantowaną zasadę świeckości, oznaczającą radykalny rozdział sfery publicznej od religijnej (Francja, Holandia i Słowenia), gdzie zajęcia z religii organizowane są na terenie pozaszkolnym przez związki religijne. Ten model relacji państwo-Kościół ma jednak w Europie charakter zdecydowanie mniejszościowy. W laickiej Francji na terenie dwóch departamentów – Alzacji i Lotaryngii – obecne jest nauczanie religii w szkołach publicznych. Stanowi to spuściznę niemieckiego systemu prawnego, który został tam wprowadzony w czasie, kiedy te tereny nie należały do Francji. Jest to kontynuowane jako wyraz szacunku dla lokalnej tradycji tego przygranicznego regionu.
Polska, podobnie jak większość krajów europejskich, przyjęła zasadę „niezależności i autonomii” państwa i Kościołów, co umożliwia jednak ich bezpośrednią współpracę w kwestiach istotnych dla dobra społeczeństwa. Dlatego nauczanie religii jest w naszym kraju możliwe w publicznym systemie oświaty.
Tymczasem Komitet, występujący także pod nazwą „Świecka szkoła”, postuluje, aby w ustawie o systemie oświaty dokonać zmiany art. 12, tak by kosztów związanych z organizacją nauki religii nie można było „w części ani w całości finansować ze środków publicznych”. Nawołuje też, aby minister właściwy do spraw oświaty i wychowania w porozumieniu z władzami poszczególnych Kościołów i związków wyznaniowych określił w drodze rozporządzenia sposób organizacji tych zajęć oraz „sposób rozliczenia i pokrycia kosztów” nauczania religii w szkołach publicznych. Akcja jest mocno promowana; organizatorzy apelują wręcz o zbieranie podpisów.
Rzecznik Ministerstwa Edukacji Narodowej Justyna Sadlak informuje, że liczba etatów nauczycieli religii w 2014 r. wynosiła 20 988, a całościowy koszt wynagrodzeń nauczycieli religii wyniósł w tymże roku 1,344 mld zł. Natomiast przeciętne wynagrodzenie nauczyciela religii w roku 2014 wynosiło 4146,5 zł brutto (z uwzględnieniem także nieperiodycznych składników wynagrodzenia, np. dodatkowego wynagrodzenia rocznego). Trzeba zauważyć, że inicjatywa Komitetu „Świecka szkoła” pozostaje w opozycji do polskiego prawa oraz jest w sprzeczności z rozwiązaniami przyjętymi w zdecydowanej większości krajów Unii Europejskiej. Jeśli proponowana nowelizacja ustawy o systemie oświaty zostałaby przyjęta, nauczyciele religii pozbawieni zostaliby wynagrodzenia za swoją pracę, w przeciwieństwie do ich kolegów nauczających innych przedmiotów. Oznaczałoby to dyskryminację ponad dwudziestotysięcznej grupy polskich nauczycieli. Ponadto, jeśli szkoła – zgodnie z obowiązującym prawem – jest organizatorem zajęć z nauki religii oraz podmiotem zatrudniającym jej nauczycieli, to ma obowiązek ich wynagrodzenia.
 | KAI, bsk |
Co? Gdzie? Kiedy?
