Tajemnice Roztocza

W Topólczy czeka nas inna osobliwość Roztocza – lessowy wąwóz. Największa sieć wąwozów znajduje się koło Kawęczynka w Lesie Cetnar. Jadąc trasą Szczebrzeszyn–Zwierzyniec przez Topólczę, zobaczymy drogowskaz na Kawęczynek, skąd do wąwozów wiedzie ścieżka. Między Szczebrzeszynem a Kawęczynkiem znajduje się cały kompleks leśny pocięty wąwozami, gęsto skupionymi, sięgającymi głębokością aż 20 m. Na jednym kilometrze kwadratowym znajduje się kilka kilometrów wąwozów, tworzących labirynty. Stąd, jak się przypuszcza, wzięła się nazwa Rezerwat Piekiełko. Przewodnicy zapewniają, że wąwozy są dobrze oznakowane, więc nie będzie aż tak „piekielnie” trudno labirynt opuścić.

Przed zwiedzaniem wąwozów trzeba zwrócić uwagę na pogodę. W okresie opadów wędrówki mogą być niebezpieczne, bo less nasiąka, pod stopami wytwarza się śliskie błoto, a ściany grożą osunięciem i zejściem lawiny błotnej. – W przypadku wątpliwości można zapytać miejscowych, czy należy ruszać – radzi Paweł Plenkiewicz.
 

Potomek tarpana

Szczególną atrakcją Roztocza są koniki polskie, sprowadzone do Parku w 1982 roku, które stały się symbolem Roztoczańskiego Parku Narodowego. Najłatwiej je spotkać w Parku w tzw. hodowli rezerwatowej w okolicach Zwierzyńca i pobliskich Stawach Echo. Tutaj żyją w stanie półdzikim, pod gołym niebem. Na wygrodzonej przestrzeni ok. 180 ha żyje przeciętnie ok. 25 koników, które możemy zobaczyć nad Stawami Echo z wieży widokowej przy Rybakówce bądź z platformy widokowej przy plaży – wejście w Zwierzyńcu. Ponadto stado koników liczące nawet 45 osobników możemy podziwiać w tzw. hodowli stajennej we Floriance, oddalonej o 6 km od Zwierzyńca. Tu dotrzeć można tylko pieszo albo rowerem.

Roztoczański Park Narodowy oferuje wiele innych atrakcji. Jeśli chcemy ukoić duszę odgłosami natury, koniecznie trzeba wybrać się na Bukową Górę . – Biorąca początek przy Ośrodku Edukacyjno-Muzealnym (OEM) ścieżka poznawcza na Bukową Górę jest największą atrakcją Parku pod względem przyrodniczym – szczególnie ornitologicznym – zachęca kierownik OEM RPN Paweł Marczakowski, ornitolog i fotograf przyrody.Warto zabrać ze sobą lornetkę.

– Są tu prawie wszystkie gatunki dzięciołów leśnych występujących w Polsce, w tym rzadki dzięcioł białogrzbiety, który związany jest z martwymi drzewami liściastymi, zwłaszcza bukami. Jest też dzięcioł zielonosiwy, zielony, czarny, dzięcioł duży, średni oraz dzięciołek. Także inne chronione gatunki, m.in. trzmielojady i orliki krzykliwe, bociany czarne – mówi ornitolog.

Nad pobliskimi polami można zobaczyć krążącego myszołowa, zawieszoną w powietrzu pustułkę czy polującego aktywnie kobuza zjadającego w locie ważkę. Latem na żerowanie ptaki drapieżne wyfruwają najczęściej dopiero ok. godziny 9. Park można odwiedzać od świtu do zmierzchu.

Roztocze to dziewiczy region, który zaskoczy nas wieloma zagadkami przyrody. Wystarczy ruszyć z szeroko otwartymi oczami.

Warto zobaczyć: Susiec: zabytkowy młyn; Rebizanty: rezerwat Szumy na Tanwi; Narol: pałac Łosiów, cerkiew na Krupem; Wola Wielka: cerkiew drewniana pw. Opieki Matki Bożej z 1755 r.; Monastyrz: ruiny klasztoru bazylianów, pustelnia św. Brata Alberta; Werchrata: cerkiew murowana, cerkiew drewniana w Prusiu; Nowiny Horynieckie: kaplica św. Antoniego, cudowne źródełko; Łówcza: cerkiew drewniana z 1799 r.; Nowe Brusno: drewniana cerkiew pw. św. Paraskewy z 1790 r.; Horyniec: Park Zdrojowy, klasztor; Radruż: drewniany zespół cerkiewny pw. św. Paraskewy z XVI w., zabytek klasy zerowej; cerkiew św. Mikołaja; Wólka Żmijowska: drewniana cerkiew z 1894 roku, sanktuarium na Płomieniu, sosna o pięciu pniach; Żmijowiska: drewniana cerkiew pw. Wniebowzięcia NMP z 1786 r.; Wielkie Oczy: zespół klasztorny, cerkiew, synagoga; Kalników: cerkiew; Stubno: dworek, park podworski; Wyszatyce: cerkiew; Bolestraszyce: arboretum, forty Twierdzy Przemyśl
 

Irena Świerdzewska fot. Paweł Marczakowski Idziemy nr 31 (514), 2 sierpnia 2015 r.