Jak bronić chrześcijan?

Co Unia Europejska robi i co może zrobić dla chrześcijan prześladowanych w różnych krajach? Odpowiedzi udziela holenderski europoseł Peter van Dalen
Z europosłem Peterem van Dalenem rozmawia Irena Świerdzewska


Dlaczego w Europarlamencie zajął się Pan problemem prześladowania chrześcijan?

Jestem członkiem holenderskiej Unii Chrześcijańskiej, a odnoszenie się do wartości chrześcijańskich i zwracanie uwagi na wolność wyznania znajdują się w centrum naszej uwagi. Kiedy w 2009 roku roku zostałem europosłem i zacząłem rozmawiać z innymi posłami, okazało się, że głównymi tematami dyskusji w zakresie polityki zagranicznej są prawa pracownicze, prawa kobiet, mniejszości narodowych, środowisk LGBT. Nie było ani jednej dyskusji na temat prawa do wolności wyznania. Dlatego rozpocząłem konsultacje z posłami, którzy – podobnie jak ja – są zainteresowani i przejęci problemem praw chrześcijan. Wśród nich byli też posłowie z Polski: Tomasz Poręba i Ryszard Legutko.

Organizacje religijne mogą być efektywniejsze w procesie pojednania, bo to one zwykle trwają na posterunku, kiedy siły pokojowe opuszczają kraj

W 2012 roku założyłem w Parlamencie Europejskim nieformalną grupę roboczą, której zadaniem było uczynienie prawa do wolności wyznania kluczowym elementem unijnej polityki zagranicznej. Zaczęliśmy zgłaszać propozycje debat w tej sprawie, organizowaliśmy konferencje, tworzyliśmy rezolucje i interpelacje. Oficjalna nazwa naszego zespołu to Grupa Robocza ds. Wolności Religii lub Wyznania w Parlamencie Europejskim.


Chrześcijaństwo jest najbardziej prześladowaną religią w świecie. Czy ten problem widoczny jest w Europarlamencie?

Zanim powstała Grupa Robocza ds. Wolności Religii lub Wyznania, wielu europosłów, ale także wysoka przedstawiciel ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Catherine Ashton, ze zdziwieniem przyjmowali informacje, że w tak wielu miejscach na świecie prawa chrześcijan są ograniczane. Wykonaliśmy wiele badań. Zaczęliśmy współpracować np. z organizacjami takimi jak Open Doors. W 2010 roku Open Doors było nominowane przez moją grupę polityczną – Europejskich Konserwatystów i Reformatorów (EKR) – do nagrody Sacharowa, ustanowionej przez Parlament Europejski i przyznawanej corocznie za osiągnięcia w walce o prawa człowieka. Choć Open Doors ostatecznie nagrody nie otrzymało, to wielu posłów w Parlamencie Europejskim miało okazję zapoznać się bliżej z działalnością tej organizacji. Od tamtego czasu zauważamy w Europarlamencie zmianę postawy wobec prześladowania chrześcijan.

Nasza Grupa Robocza ds. Wolności Religii lub Wyznania odbywa regularne spotkania z przedstawicielami istniejącej przy KE Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (EEAS) oraz organizacjami pozarządowymi. Problem prześladowań chrześcijan na świecie zagościł jako stały element porządku obrad Parlamentu Europejskiego.


Zapraszał Pan do wystąpień na forum w Parlamencie Europejskim chrześcijan m.in. z Pakistanu, Egiptu i Nigerii. Jak wygląda mapa prześladowań i sytuacja prześladowanych chrześcijan?

W ostatnich latach wzmaga się problem prześladowań chrześcijan. Open Doors co roku podaje listę 50 krajów, w których prześladowania są najbardziej nasilone. Według ostatnich danych w pierwszej dziesiątce znajdują się Korea Północna, Somalia, Syria, Irak, Afganistan, Arabia Saudyjska, Malediwy, Pakistan, Iran i Jemen. Największe prześladowania występują tam, gdzie rośnie ekstremizm religijny. Dwa tygodnie temu odwiedziłem Egipt. Byłem w wielu chrześcijańskich kościołach, które zostały doszczętnie spalone. Spalone przez muzułmańskich ekstremistów. Najbardziej obawiam się prześladowań ze strony właśnie ekstremistów muzułmańskich. Stosują oni akty przemocy wobec chrześcijan, ale także wobec umiarkowanych muzułmanów. Muzułmański ekstremizm rośnie na całym świecie. Chrześcijanie eliminowani są z życia, tracą pracę, palone są ich świątynie i domy. Dochodzi do absurdów – chrześcijanom zarzuca się bluźnierstwo wobec Mahometa i to oni muszą udowodnić swoją niewinność. Przykładem jest Asia Bibi, która od trzech lat czeka w więzieniu na wyrok śmierci. Utrzymuję stały kontakt z jej prawnikami.

Światowe media jak CNN, BBC, ale też Al-Jazeera informują o sytuacji chrześcijan dopiero wtedy, kiedy masowo giną ludzie i dochodzi już do akcji militarnych. Tymczasem dla chrześcijan w świecie islamu trudny jest każdy dzień. Informacje na ten temat nie znajdują się jednak na pierwszych stronach gazet ani wśród newsów.

Czy jednak Parlament Europejski może mieć wpływ na zmianę sytuacji prześladowanych chrześcijan?

Rada Ministrów Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej w czerwcu ubiegłego roku przyjęła wskazówki dotyczące sposobu reagowania na przypadki prześladowania chrześcijan. Wskazówki te zostały przekazane wszystkim 150 ambasadom Unii Europejskiej na świecie. Mamy bardzo szerokie spektrum działań: od monitorowania sytuacji i rozmów z ministrami danego kraju aż po blokadę środków unijnych. W przypadku dwóch krajów – Sri Lanki i Egiptu – zastosowaliśmy sankcje finansowe. W związku z aktami nienawiści wobec chrześcijan wstrzymaliśmy 5 mld euro pomocy finansowej dla Egiptu. Kontaktujemy się z rządami państw, w których występuje przemoc. Jeśli nie reagują, kolejnym krokiem jest podjęcie rozmów przez Catherine Ashton z przedstawicielami czy nawet z premierami państw. Ostatecznym środkiem jest zamrożenie albo wstrzymanie dotacji. Sankcje finansowe są bardzo mocnym argumentem. Zdajemy sobie sprawę z różnej siły reagowania rządów na sytuacje przemocy. W Pakistanie rząd nie reaguje na te akty przemocy, których dokonują liczne lokalne grupy muzułmańskie. Podobnie rzecz ma się w Syrii. Inaczej natomiast wygląda sytuacja w Korei Północnej, gdzie sam rząd zamyka chrześcijan do obozów. W wielu krajach brakuje legislacji w sprawie przeciwdziałania prześladowaniu chrześcijan. Tam, gdzie doszło do działań zbrojnych, trzeba najpierw ustabilizować sytuację pod względem militarnym, a drugim krokiem jest pomoc w porządkowaniu zasad prawnych.