Szacuje się, że prawie 2 proc. ludzi na świecie reaguje nieprawidłowo na ich spożycie. Nadwrażliwość ta występuje głównie w USA i w Europie Zachodniej. Brakuje jednak dokładnych danych o częstości tej alergii w Polsce. Niestety od wielu lat jest to również u nas duży i wciąż narastający problem. Uczulenie na orzeszki ziemne może pojawić się już w okresie dzieciństwa. Niestety, w przeciwieństwie do mleka czy jajek alergia ta nie mija z wiekiem, wprost przeciwnie – zwykle utrzymuje się przez całe życie. Groźne objawy chorobowe mogą wystąpić nie tylko po zjedzeniu samych orzeszków, ale nawet po niewielkiej ich domieszce zawartej w innych produktach: oleju, maśle arachidowym, w cukierkach, batonikach, czekoladkach, różnych kremach, sosach i potrawach garmażeryjnych.
Obraz tego uczulenia jest bardzo różnorodny. W zwykłej, łagodnej postaci objawia się wysypką, swędzeniem skóry, pokrzywką, obrzękiem warg i języka. Czasem występują dodatkowo katar, kaszel, wymioty, bóle brzucha, biegunka. Niekiedy zaledwie parę mikrogramów alergenu może szybko prowadzić do wystąpienia ciężkich objawów – do duszności, zaburzeń krążenia, a nawet niebezpiecznego wstrząsu anafilaktycznego z utratą świadomości. Dlatego właściwe i wczesne rozpoznanie tej alergii jest niezwykle ważne. Bezwzględnie wszyscy chorzy powinni być skierowani do alergologa celem badań diagnostycznych. Najczęściej wykonywane są testy skórne prick oraz badanie stężenia swoistych przeciwciał IgE. Rzadziej przeprowadzane są prowokacje, w czasie których w warunkach szpitalnych podawane są niewielkie ilości orzeszków celem oceny reakcji uczuleniowej. Zwykle osoby z alergią na orzeszki ziemne uczulone są również na inne gatunki orzechów. Warto podkreślić, że przy dużej alergii na orzeszki ziemne należy unikać innych orzechów, nawet jeśli testy uczuleniowe wypadają ujemnie.
Niestety, unikanie orzechów nie jest proste, ponieważ przetworzona żywność często zawiera śladowe ich ilości. Osoby uczulone powinny zatem uważnie czytać etykiety na wszystkich produktach spożywczych. Natomiast producenci żywności mają obowiązek umieszczać informację ostrzegawczą na opakowaniu: „produkt może zawierać śladowe ilości orzeszków ziemnych”. Podstawą leczenia jest zawsze bezwzględne unikanie alergenu. Przy łagodnych objawach trzeba stosować dodatkowo leki przeciwhistaminowe. W ciężkich reakcjach uczuleniowych należy podać adrenalinę, czasem sterydy. Chorych narażonych na ryzyko silnej alergii należy zaopatrzyć w automatyczną strzykawkę z adrenaliną i nauczyć, jak jej prawidłowo używać. Dopiero wtedy osoby z ciężką alergią na orzeszki będą czuć się bezpiecznie.
| Ewa Najberg |
Co? Gdzie? Kiedy?
