Endometrioza

W pierwszej fazie cyklu endometrium rozrasta się, aby w razie zapłodnienia „zaopiekować się” zarodkiem. Błona staje się grubsza, a potem odżywia zarodek do czasu jego zagnieżdżenia się w jamie macicy. Jeśli do zapłodnenia nie dojdzie, w drugiej fazie cyklu nabłonek złuszcza się i jest wydalany w czasie miesiączki.

Komórki, które tworzą endometrium, powinny znajdować się tylko wewnątrz macicy. Zdarza się jednak inaczej. Endometrioza to choroba, w której komórki endometrium przedostają się poza macicę. Przyczyny tej choroby nie są znane. Jedna z teorii mówi, że część komórek wraz z krwią miesiączkową dostaje się przez jajowody do jamy brzusznej (teoria krwawienia wstecznego), a następnie do otrzewnej, jelit czy pęcherza moczowego.

Komórki, mimo że znajdują się poza macicą, również odpowiadają na bodźce hormonalne, tylko że złuszczając się są wydalane do jamy brzusznej, a nie na zewnątrz. Endometrioza nie jest chorobą nowotworową i nie daje przerzutów, jednak rozrastające się komórki tworzą wciąż nowe ogniska, które są przyczyną uporczywych, nawracających stanów zapalnych, silnych bólów i zrostów.

Endometriozę rozpoznaje się coraz częściej, chociaż prawdopodobnie u wielu kobiet, mimo jej istnienia, choroba nie jest rozpoznana. Najczęstszą skargą pacjentek są bardzo bolesne miesiączki, często także obfite i przedłużone. Typowy jest także ból występujący w czasie współżycia. Jeśli endometrioza pojawi się w jelicie lub w pęcherzu moczowym, może wystąpić krwinkomocz lub pojawić się krew w kale. Ból w czasie defekacji lub mikcji nie jest wówczas rzadkoścą.

U wielu kobiet następstwem endometriozy jest niepłodność. Częste są skargi na bóle brzucha, będące skutkiem zrostów lub tworzących się ognisk endometriozy mogących sugerować krwiak. Może dojśc do niedrożności jelit czy moczowodów. Takimi pacjentkami powinni zajmować się specjaliści kilku dziedzin medycyny: ginekolog, chirurg, urolog.

Diagnostyka endometriozy nie jest łatwa. Ginekolog na podstawie objawów może postawić takie podejrzenie, jednak o rozpoznaniu decyduje badanie laparoskopowe. W czasie tego zabiegu (wykonywanego w szpitalu w narkozie) lekarz może usunąć nieprawidłowe zmiany. U wielu pacjentek dochodzi jednak do nawrotu choroby.

U niektórych chorych stosuje się leczenie hormonalne polegające na stworzeniu okresu sztucznej menopauzy. Czasem podaje się estrogeny, by zmniejszyć działania uboczne. To leczenie musi być prowadzone przez specjalistę.

Ból, choć nieprzyjemny, jest wielkim darem, ponieważ ostrzega, że w naszym organizmie dzieje się coś niedobrego. Nie wolno go ignorować!

Izabela Pakulska Autorka jest lekarzem Idziemy nr 23 (557), 5 czerwca 2016 r.