Fot. pixaby.com / CC0
Krótkowzroczność jest wadą wzroku polegająca na pogorszeniu się ostrości widzenia przedmiotów dalej położonych. Występuje częściej u osób z wrodzonymi predyspozycjami genetycznymi do tej wady. Jeśli występuje ona zarówno u ojca, jak i u matki, istnieje sześć razy wyższe ryzyko, że wada wystąpi u dziecka. Tymczasem liczba krótkowidzów szybko wzrasta na całym świecie. Jest ich już ponad 1,6 mld, ale znawcy uważają, że będzie ich aż 2,5 mld w 2020 r.
Wydaje się, że niedługim czasie większość młodych osób będzie miała mniej lub bardziej nasiloną krótkowzroczność. W krajach Azji, zwłaszcza w Japonii, Chinach, Korei Południowej i na Tajwanie, już tak się dzieje: ponad 95 proc. studentów jest tam krótkowidzami.
Wadzie tej przede wszystkim sprzyja częste posługiwanie się wzrokiem w bliskiej odległości: podczas czytania, pracy przy komputerze, a także wpatrywanie się w smartfon lub tablet. Szczególnie niekorzystna jest praca wzrokowa bez przerw. Spojrzenie co pewien czas w dal, przez 30-60 sekund, już chroni wzrok. Dwie godziny przed komputerem dziennie dwukrotnie zwiększa ryzyko krótkowzroczności. Chroni zaś pobyt w świetle naturalnym na zajęciach sportowych. Im więcej czasu spędza dziecko na zewnątrz, tym mniejsze ryzyko wystąpienia tej wady.
W Niemczech, Wielkiej Brytanii i USA 50 proc. osób 20-40-letnich najlepiej widzi jedynie z bliska. Podejrzewa się, że w Polsce co czwarte dziecko szkolne ma krótkowzroczność. Częstość tej wady wzroku zwiększa się z wiekiem. Z badań przeprowadzonych w Australii wynika, że tylko 3 proc. przedszkolaków ma krótkowzroczność, w wieku 8-10 lat – 8 proc., 12 lat – 14 proc., a między 12. i 17. rokiem życia – już 24 proc. W Japonii w szóstym roku życia 12 proc. dzieci to krótkowidze, a wśród nastolatków w wieku 16-18 lat – aż 84 prc. Okuliści uważają, że przy rozwoju wady wzroku ważne jest, aby jak najwcześniej ją rozpoznać, zwłaszcza poniżej siódmego roku zycia. Pierwsze badanie u obciążonych rodzinnie powinno odbyć się najpóźniej w 6.-9. miesiącu, kolejne – regularnie raz na rok. Badanie specjalistyczne powinno obejmować ocenę ostrości, akomodacji i widzenia przestrzennego. Okuliści twierdzą, że tylko 60 proc. krótkowidzów koryguję wadę okularami. Tymczasem w każdym wieku wada wzroku, niezależnie od rodzaju, wymaga korekty, ponieważ bez takiej terapii prowadzi do postępu krótkowzroczności.
Jakie objawy mogą sugerować wadę wzroku u dziecka? Pochylanie się nisko nad tekstem, nienaturalny układ głowy, podchodzenie zbyt blisko do telewizora, zgłaszanie „przeskakujących liter”. Niepokojące są też problemy z utrzymaniem równowagi, łapaniem piłki.
Krótkowzroczność i inne wady wzroku to ryzyko rozwoju innych patologii oczu. Z badań wynika, że krótkowzroczność czterokrotnie zwiększa ryzyko odwarstwienia się siatkówki. Krótkowidzący stanowią więcej niż 50 proc. pacjentów z odwarstwieniem prowadzącym do utraty wzroku. U osób z krótkowzrocznością częściej rozwijają się też inne schorzenia oczu, szczególnie jaskra i zaćma.