Papież: Przypadek nie wyjaśnia istnienia wszechświata

Trzydniowym obradom astronomów i kosmologów patronuje postać ks. Georges’a Lemaître’a (1894-1966). Ten belgijski kapłan, matematyk i kosmolog z Katolickiego Uniwersytetu w Lowanium jako pierwszy w 1927 r., bazując na nowej wówczas teorii względności, doszedł w swych rozważaniach do tego, co dziś nazywa się Wielkim Wybuchem. Był też jednym z pierwszych badaczy czarnych dziur. W latach 1960-1966 kierował Papieską Akademią Nauk.

Franciszek zauważył, że zagadnienia czarnych dziur, fal grawitacyjnych i osobliwości czasoprzestrzeni stanowią dogłębne wyzwanie dla naszego sumienia, ponieważ ewolucja wszechświata i natura czasoprzestrzeni mają istotne znaczenie dla nauki, ale także dla filozofii, teologii i życia duchowego, stanowiąc scenę, na której dochodziło także do starcia między tymi dyscyplinami.

Papież przypomniał, że ks. Lemaître, w swej podwójnej roli kapłana katolickiego i kosmologa, zawsze "bronił wyraźnego rozróżnienia metodologicznego między dziedzinami nauki a teologii, postrzeganych jako obszary o różnych kompetencjach, które jednak harmonijnie jednoczyły się w jego życiu". Dodał, że rozróżnienia tego dokonywał już św. Tomasz z Akwinu, tym bardziej, że zwarcia takie są szkodliwe zarówno dla nauki jaki i dla wiary.

Ojciec Święty zauważył, że „w bezmiarze czasoprzestrzeni wszechświata, my, ludzie, możemy zażyć poczucia zdumienia i doświadczyć naszej małości, gdy w naszych sercach pojawia się pytanie Psalmisty: «czym jest człowiek, że o nim pamiętasz, i czym – syn człowieczy, że się nim zajmujesz?» (Ps 8,5)”.

Cytując Alberta Einsteina, który powiedział, że „odwieczną tajemnicą świata jest jego poznawalność” Franciszek stwierdził, że „istnienie i zrozumiałość wszechświata nie jest wynikiem chaosu lub przypadku, ale Bożej mądrości, obecnej: «jako początek swej mocy, od dawna, nim ziemia powstała» (Prz 8,22)”.

Papież zachęcił też uczestników watykańskiej konferencji do wytrwania w poszukiwaniu prawdy, bez lęku i strachu i bez okopywania się pozycjach zamknięcia, przyjmując „nowe odkrycia naukowe w postawie pełnej pokory”, gdyż „podążając na peryferie ludzkiej wiedzy można naprawdę autentycznie doświadczyć Boga, który może wypełnić nasze serca”.

Uczestnicy konferencji podjęli najważniejsze problemy współczesnej kosmologii i astrofizyki m. in.: jaki jest ostateczny los kosmosu, co wydarzyło się w pierwszych chwilach po Wielkim Wybuchu? Wśród uczestników konferencji byli wybitni naukowcy, m.in. laureat Nagroda Nobla w dziedzinie fizyki w 1999 roku, Holender Gerardus 't Hooft, brytyjski fizyk i matematyk, Roger Penrose, południowoafrykański matematyk i kosmolog, George Ellis, rosyjsko-amerykański fizyk teoretyczny, Andrei Linde, brytyjski astrofizyk, Joe Silk oraz Krzysztof Meisner z Warszawy.