Twierdza w Stoczku

Drugie po Rywałdzie miejsce uwięzienia Prymasa Stefana Wyszyńskiego znajduje się na północno-wschodnim krańcu Polski, 12 km od Lidzbarka Warmińskiego. Odległość zaledwie o 35 km od granicy z Kaliningradem umożliwiała w razie potrzeby szybką deportację kard. Wyszyńskiego za wschodnią granicę.

Klasztor wyłania się z bezkresnych przestrzeni urokliwej warmińskiej przyrody. Nieosłonięty, wydany jest na wiejące tu silnie wiatry, a zimą śnieżne zamiecie, co odnotował także Prymas w „Zapiskach więziennych”. W barokowej świątyni, od ponad 300 lat, znajduje się Matka Boża Królowa Pokoju – kopia obrazu z rzymskiej bazyliki Santa Maria Maggiore. Przez wieki była nieznana i odbierała cześć tylko od lokalnej społeczności.

Po II wojnie światowej opuszczony klasztor przejęła komunistyczna władza. Stał się idealnym miejscem na twierdzę dla Prymasa Polski. Sprawdził się wcześniej, jako więzienie w 1938 r., kiedy był jeszcze w granicach Prus Wschodnich. Po przyłączeniu Austrii do Niemiec hitlerowcy przetrzymywali tu austriackich biskupów.

KRYPTONIM „OBIEKT 123”

Nowy i szczególny więzień przewieziony został z Rywałdu do Stoczka ok. godz. 23.30 w poniedziałek 12 października 1953 r. Prymasa poinformowano, że ma do dyspozycji dwa pokoje, korytarz i ogród, a „koszta pobytu w tym domu pokrywa Państwo”. Do pokoju obok, władze przesiedliły dzień wcześniej z więzienia w Rawiczu ks. Stanisława Skorodeckiego, jako nowego kapelana Prymasa. Z więzienia w Grudziądzu przewieziono s. Marię Leonię Graczyk ze Zgromadzenia Sióstr Rodziny Maryi, która miała opiekować się Prymasem przywiezionym „na kurację zdrowotną”. Obydwoje UB skaptowało do donoszenia na kard. Wyszyńskiego, opisanego, jako „podopieczny’.

Czytaj dalej w e-wydaniu lub wydaniu drukowanym
Idziemy nr 27 (767), 05 lipca 2020 r.
całość artykułu zostanie opublikowana na stronie po 15 lipca 2020