Papież odpowiada na dubia cz.2

3) Dubium dotyczące twierdzenia, że synodalność jest „konstytutywnym wymiarem Kościoła” (Konstytucja apostolska Episcopalis Communio, 6), a więc Kościół byłby synodalny z natury.

Biorąc pod uwagę, że Synod Biskupów nie reprezentuje Kolegium Biskupów, ale jest jedynie organem doradczym papieża, ponieważ biskupi, jako świadkowie wiary, nie mogą delegować swojego wyznania prawdy, stawia się pytanie, czy synodalność może być najwyższym kryterium regulacyjnym stałych rządów Kościoła bez zniekształcania jego konstytutywnej struktury zamierzonej przez jego Założyciela, zgodnie z którą najwyższa i pełna władza w Kościele jest sprawowana zarówno przez papieża na mocy jego urzędu, jak i przez kolegium biskupów wraz z jego głową Papieżem Rzymskim (Lumen gentium 22).

Odpowiedź papieża Franciszka na trzecie pytanie

a) Chociaż uznajecie, że najwyższą i pełną władzę w Kościele sprawuje zarówno papież ze względu na swój urząd, jak i kolegium biskupów wraz z ich Głową, Biskupem Rzymskim (por. Sobór Ekumeniczny Watykański II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, 22), poprzez te same pytania wyrażacie swoją potrzebę uczestnictwa, swobodnego wyrażania opinii i współpracy, prosząc w ten sposób o formę „synodalności” w sprawowaniu mojej posługi.

b) Kościół jest „tajemnicą komunii misyjnej”, ale ta komunia nie jest tylko afektywna czy eteryczna, ale koniecznie zakłada rzeczywiste uczestnictwo: nie tylko hierarchia, ale cały Lud Boży na różne sposoby i na różnych poziomach może dać usłyszeć swój głos i poczuć się częścią drogi Kościoła. W tym sensie możemy powiedzieć, że synodalność, jako styl i dynamika, jest istotnym wymiarem życia Kościoła. Święty Jan Paweł II powiedział bardzo piękne rzeczy na ten temat w Novo millennio ineunte.

c) Zupełnie inną rzeczą jest sakralizowanie lub narzucanie pewnej metodologii synodalnej, która podoba się jednej grupie, przekształcając ją w normę i obowiązkową drogę dla wszystkich, ponieważ prowadziłoby to jedynie do „zamrożenia” drogi synodalnej, ignorując różne cechy różnych Kościołów partykularnych i różnorodne bogactwo Kościoła powszechnego.

4) Dubium dotyczące popierania tezy pasterzy i teologów, że „teologia Kościoła się zmieniła”, a zatem, że święcenia kapłańskie mogą być udzielane kobietom.

Po oświadczeniach niektórych hierarchów, które nie zostały skorygowane ani wycofane, że wraz z Soborem Watykańskim II zmieniła się teologia Kościoła i znaczenie Mszy, pojawia się pytanie, czy dyktat Soboru Watykańskiego II jest nadal aktualny, że „kapłaństwo powszechne wiernych i kapłaństwo urzędowe, czyli hierarchiczne, różnią się istotą a nie stopniem” (Lumen Gentium 10) oraz że prezbiterzy, na mocy „świętej władzy kapłańskiej składania Ofiary i odpuszczania grzechów” (Presbyterorum Ordinis 2) działają w imieniu i w osobie Chrystusa Pośrednika, przez którego duchowa ofiara wiernych staje się doskonała? Pojawia się również pytanie, czy nauczanie listu apostolskiego św. Jana Pawła II Ordinatio Sacerdotalis, który naucza jako definitywną prawdę, że niemożliwe jest udzielanie święceń kapłańskich kobietom, jest nadal aktualne, tak że nauczanie to nie podlega już zmianom ani swobodnej dyskusji ze strony pasterzy lub teologów.

CZYTAJ RÓWNIEŻ: Papież odpowiada na dubia cz.1

Odpowiedź papieża Franciszka na czwarte pytanie

a) „Kapłaństwo powszechne wiernych i kapłaństwo urzędowe różnią się istotą” (Ekumeniczny Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna Lumen gentium, 10). Nie jest właściwe argumentowanie odnośnie do różnicy stopnia, która implikuje uznanie kapłaństwa powszechnego wiernych za coś „drugiej kategorii” lub o mniejszej wartości („niższego stopnia”). Obie formy kapłaństwa wzajemnie się uzupełniają i wspierają.

b) Kiedy św. Jan Paweł II nauczał, że należy „definitywnie” potwierdzić, że niemożliwe jest udzielanie święceń kapłańskich kobietom, w żaden sposób nie oczerniał kobiet i nie przyznawał najwyższej władzy mężczyznom. Jan Paweł II potwierdził również inne kwestie. Na przykład, że kiedy mówimy o władzy kapłańskiej, „mówimy tu o funkcji, nie zaś o godności i świętości” (Św. Jan Paweł II, Christifideles Laici 51). Są to słowa, których nie przyjęliśmy w wystarczającym stopniu. Wyraźnie potwierdził również, że chociaż tylko kapłan przewodniczy Eucharystii, powierzone mu zadania „nie stanowią o wyższości jednych nad drugimi” (św. Jan Paweł II, Christifideles laici, przypis 190; por. Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja Inter Insigniores, VI). Stwierdził również, że jeśli funkcja kapłańska jest „hierarchiczna”, nie może być rozumiana jako forma dominacji, ale „całkowicie jest podporządkowana świętości członków Chrystusa” (św. Jan Paweł II, Mulieris dignitatem, 27). Jeśli nie zostanie to zrozumiane i nie zostaną wyciągnięte praktyczne konsekwencje tych rozróżnień, trudno będzie zaakceptować fakt, że kapłaństwo jest zarezerwowane tylko dla mężczyzn i nie będziemy w stanie uznać praw kobiet ani potrzeby ich uczestnictwa na różne sposoby w kierowaniu Kościołem.

c) Z drugiej strony, aby być ścisłym, przyznajemy, że jasna i autorytatywna doktryna dotycząca dokładnej natury „ostatecznego stwierdzenia” nie została jeszcze wyczerpująco opracowana. Nie jest to definicja dogmatyczna, ale musi być zaakceptowana przez wszystkich. Nikt nie może jej publicznie zaprzeczyć, a jednak może być przedmiotem badań, tak jak w przypadku ważności święceń we Wspólnocie Anglikańskiej.

5) Dubium na temat stwierdzenia „przebaczenie jest prawem człowieka” i nacisku Ojca Świętego na obowiązek rozgrzeszania wszystkich i zawsze, a więc skrucha nie byłaby warunkiem koniecznym do sakramentalnego rozgrzeszenia.

Stawia się pytanie, czy nadal obowiązuje nauczanie Soboru Trydenckiego, zgodnie z którym dla ważności spowiedzi sakramentalnej konieczna jest skrucha penitenta, polegająca na znienawidzeniu popełnionego grzechu z zamiarem niegrzeszenia więcej (Sesja XIV, Rozdział IV: DH 1676), tak aby kapłan musiał odłożyć rozgrzeszenie, gdy jest jasne, że warunek ten nie jest spełniony.

Odpowiedź papieża Franciszka na piąte pytanie

a) Żal jest konieczny dla ważności sakramentalnego rozgrzeszenia i zakłada intencję niegrzeszenia. Ale nie ma tu matematyki i muszę jeszcze raz przypomnieć, że konfesjonał nie jest komorą celną. Nie jesteśmy panami, ale pokornymi szafarzami sakramentów, które karmią wiernych, ponieważ te dary Pana, a nie jakieś relikty, których należy strzec, są pomocą Ducha Świętego w życiu ludzi.

b) Istnieje wiele sposobów wyrażania skruchy. Często u osób z bardzo zranionym poczuciem własnej wartości przyznanie się do winy jest okrutną torturą, ale sam akt przystąpienia do spowiedzi jest symbolicznym wyrazem skruchy i szukania Bożej pomocy.

c) Chciałbym również przypomnieć, że „czasami wiele kosztuje nas zrobienie w duszpasterstwie miejsca na bezwarunkową miłość Boga” (Amoris laetitia 311), ale trzeba się tego nauczyć. Za św. Janem Pawłem II twierdzę, że nie powinniśmy wymagać od wiernych zbyt precyzyjnych i pewnych intencji poprawy, które ostatecznie stają się abstrakcyjne, a nawet narcystyczne, ale nawet przewidywalność nowego upadku „nie umniejsza autentyczności intencji” (św. Jan Paweł II, List do kard. Williama W. Bauma i uczestników dorocznego kursu w Penitencjarii Apostolskiej, 22 marca 1996, 5).

d) Wreszcie musi być jasne, że wszystkie warunki, które zwykle nakłada się w przypadku spowiedzi, zasadniczo nie mają zastosowania, gdy dana osoba znajduje się w stanie agonii lub gdy jej zdolności umysłowe i psychiczne są bardzo ograniczone.