Wielki wstyd

Czasy mamy bezwstydne, zatem ci, którzy mają jeszcze resztki wstydu, rumienią się za innych. Lista spraw uważanych za wstydliwe skurczyła się drastycznie. W sumie może nawet jedynie do trądziku czy zmarszczek. Resztą nie trzeba się przejmować. A nawet można się chwalić tym, co jeszcze niedawno było sferą intymną czy tylko osobistą.

Ma rację hiszpański pisarz Carlos Ruiz Zafon, że wszystko można stracić, poczynając od wstydu właśnie. Za tą stratą dopiero idą kolejne. Jeśli wstyd jest barwą cnoty, jak zwykło się przyjmować, to co z naszymi cnotami? Nie chodzi tu już jedynie o sprawy obyczajowe. Do widoku gołych pośladków w przestrzeni publicznej zdążyliśmy się przyzwyczaić. Nikogo nie rażą, nikt nie protestuje. Co innego krzyż. Jego przeciwnicy są traktowani bardzo poważnie. Ich rzekomo ranione uczucia religijne czy nawet estetyczne budzą współczucie. Czy takie podejście nie powinno nas zawstydzać?

A co z naiwnością, tak kiedyś piętnowaną? Bycie naiwnym, łatwowiernym niczym dziecko, gdy jest się dorosłym, opisywało się jednym słowem: frajerstwo. Nie było chlubą być frajerem. Jeśli ktoś dał się oszukać czy omamić – nieważne, czy chodziło o idee, czy pieniądze – raczej było mu głupio. Bo sam czuł się choć trochę winny. Dziś gdzie nie spojrzeć, tam słychać skargi ludzi, którzy bez skrępowania opowiadają, że zostali oszukani. Uwierzyli w to, co im mówiono. Winni są ci, którzy mówili. Obiecywali i mamili. Tylko oni.

Ale też w drugą stronę. Tak jak nie wypadało kiedyś obnosić się z głupotą czy nawet nieszczęściem, tak nie było w dobrym tonie chełpić się powodzeniem. Dziś wrzucanie zdjęć z egzotycznych podróży gdzie się da to nawet obowiązek, żeby nie wypaść z towarzystwa. Jesteś tym, gdzie byłeś i co zjadłeś. Pokaż mi swoje wakacje, a powiem ci, kim jesteś. Wstyd? Nie, to się nazywa nowoczesność.

A jak nazwać interwencję papieża Franciszka, który przesłał poznańskiej szkole dla niepełnosprawnych dzieci dwadzieścia tysięcy złotych na windę? Ze strony papieża to piękny gest. A dla nas – czy nie wstyd? Otóż wielki wstyd, szkoda tylko, że nieuświadomiony. Papież chciał nas zawstydzić. Pokazać, jak jesteśmy gnuśni i obojętni. Dopiero ten gest zwrócił uwagę innych i pieniądze się znalazły. Gdzie byliśmy wcześniej i gdzie jesteśmy wobec potrzeb, które krzyczą wokół nas? Obojętność i bierność jest gorsza niż głupota.

Dorota Gawryluk Autorka jest dziennikarką Telewizji Polsat Idziemy nr 6 (489), 8 lutego 2015 r.