Zginął co piąty ksiądz

Były takie diecezje – jak gnieźnieńska, włocławska czy chełmińska – z których co trzeci lub co drugi kapłan poniósł śmierć tylko dlatego, że był księdzem katolickim. Ponadto zginęło ponad 600 zakonników i sióstr zakonnych.

Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego, ustanowiony w 2002 r. przez Konferencję Episkopatu Polski, obchodzimy 29 kwietnia. Data jest symboliczna. Księża więzieni w KL Dachau złożyli ślub, że jeśli przeżyją obóz, będą pielgrzymować do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. 29 kwietnia 1945 r. wieczorem obóz miał być zrównany z ziemią, a więźniowie wymordowani. Amerykanie jednak uprzedzili Niemców. Zaledwie kilka godzin przed planowaną likwidacją obozu wyzwolili 33 tys. więźniów, w tym 856 kapłanów. Po wojnie księża dotrzymali obietnicy i przez lata pielgrzymowali do sanktuarium św. Józefa w Kaliszu. Najdłużej żyjącym ocalonym z Dachau był ks. Leon Stępniak, który zmarł w 2013 r.

Dzień Męczeństwa Duchowieństwa Polskiego to także dzień pamięci o kilkuset duchownych, którzy byli ofiarami reżimu sowieckiego lub władzy komunistycznej w okresie PRL-u. Wśród nich jest m.in. ks. Jerzy Popiełuszko.

Święty Jan Paweł II podkreślił potrzebę upamiętnienia ofiar totalitaryzmów, mówiąc: „Za szczególną powinność naszego pokolenia w Kościele uważam zebranie wszystkich świadectw o tych, którzy dali życie za Chrystusa” (Bydgoszcz, 7 czerwca 1999). Klerycy z Wyższego Seminarium Duchownego w Tarnowie zapisali ręcznie 2947 nazwisk księży w Księdze Martyrologium Duchowieństwa Polskiego, którą złożyli na Jasnej Górze. W minionym roku miała miejsce pielgrzymka kapłanów do Dachau. Są również inne inicjatywy, potrzeba jednak kolejnych, aby męczenników XX w. ocalić od zapomnienia.

ks. Paweł Rytel-Andrianik Autor jest rzecznikiem Konferencji Episkopatu Polski Idziemy nr 18 (552), 1 maja 2016 r.