Krawat Witkacego

Notes Marii Rodziewiczówny podsuwa przepis na „Majtki ciepłe: Przód i tył oczka nogawek zacząć od 60 oczek dodać z jednej strony do 70 – potem zbierz obie nogawki. Tył dorobić równo...” Zadziwiają fasonem nauszniki Mirona Białoszewskiego, w których kładł się pod dwie pierzyny, bo „czasem palił w piecu” – jak sam o sobie zapisywał. Kiczowate figurki Matki Bożej Loretańskiej i św. Antoniego stanowiły własność Gombrowicza, ceramiczny piesek z utrąconym uchem – Staffa. Spodnie Wańkowicza zdradzą imponujące gabaryty właściciela, a jego automatyczny adresarz – telefon i adres Słonimskiego w Alei Róż. Po Słonimskim zaś została czarna, jedwabna mucha, po Witkacym – pomarańczowy, wełniany krawat.

Zakładka i filiżanka Reymonta, maszyna do pisania Kapuścińskiego, zegarek Watta, kieliszki Andrzejewskiego, diamentowy mikrofon Młynarskiego. Słynne kolaże Szymborskiej, tomik poezji z dedykacją od Różewicza dla Staffa, rękopisy z rysuneczkami, dopiskami, ciętymi, dowcipnymi, nie zawsze cenzuralnymi. Dalej zdjęcia, jakich nie znajdziemy w podręcznikach literatury – od Pierwszej Komunii, w domowych pieleszach, na plaży – rejestrujące chwile osobiste, czasem intymne... Wszyscy wiemy, jak potrafi poruszyć nawet jedna rzecz należąca do kogoś wielkiego, znanego, lubianego. Tutaj takich rzeczy jest mnóstwo.

Lekka, łatwa i przyjemna – tak pomyślano wystawę „Bibeloty do gabloty”, na której zgromadzono – w związku z 65-leciem Muzeum Literatury – będące w jego posiadaniu pamiątki po naszych pisarzach i poetach. Przede wszystkim współczesnych, choć jest tu i wytworne pióro Klementyny Hoffmanowej, i opaska służby porządkowej z pogrzebu Mickiewicza, i osobliwy relikwiarz – muszla ze szczątkami trumny Słowackiego.

Wystawa w fantastyczny sposób uwalnia eksponaty, które zwykle znają tylko przeprowadzający skontrum w magazynach. Odzyskuje codzienność wielkich postaci i... rzuca odmienne, nieco figlarne światło na instytucję zwaną muzeum!

„Bibeloty do gabloty”. Muzeum Literatury, Rynek Starego Miasta 20, Warszawa. Listopad 2017 – styczeń 2018.