Anatomia buntu

Niemcy do dziś przeżywają traumę i kompleksy z powodu powojennej okupacji po przegranej wojnie i podziale kraju. Świadczy o tym wiele wyprodukowanych tam od lat 90. XX w. filmów na ten temat.

Pojawił się na ekranach nowy, niezwykle interesujący utwór „Milcząca rewolucja”. Ten publicystyczny gatunkowo film został zrealizowany w stylu realistycznej opowieści telewizyjnej, a historia jest przejrzysta i dramatyczna. Akcja rozgrywa się na jesieni 1956 r., kiedy nie było jeszcze muru berlińskiego. Dwaj licealiści z wschodnioniemieckiego miasteczka wybierają się do Berlina Zachodniego pod pretekstem podróży na grób dziadka jednego z nich. Przed powrotem oglądają w kinie reportaż o krwawo stłumionej rewolucji w Budapeszcie. Propaganda w NRD przedstawiała te wydarzenia jako imperialistyczny spisek, więc przejęci chłopcy namawiają klasę do zorganizowania milczącego protestu. Wkrótce spotykają ich oskarżenia i śledztwo o zdradę socjalizmu...

Autorzy filmu oparli scenariusz na autentycznej historii buntu maturalnej klasy w 1956 r., co poprzedziło ucieczkę uczniów na Zachód. Dla współczesnych Niemców przypominanie takich wydarzeń może stanowić moralne alibi, jak to opierali się komunizmowi. W rzeczywistości sytuacja w NRD wyglądała nieco inaczej, a dowodem jest fakt zadziwiającej żywotności u naszych sąsiadów mentalności rodem ze wschodnich landów. W pewnym momencie dyrektor szkoły mówi do szykanowanych maturzystów: „Czy pomogliście Węgrom, czy raczej zaszkodziliście sobie?”. Z rzeczywistą pomocą przyszli wówczas Węgrom Polacy, bo to u nas były możliwości kontaktów z Budapesztem, spowodowane upadkiem stalinizmu. Niezależnie jednak od tych uwag „Milcząca rewolucja” prowokuje do szerszych refleksji nad rozliczeniem Niemców z komunizmem.